Tiêu chảy là một trong những vấn đề tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là bé dưới 2 tuổi khi hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa của con còn non yếu. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc và sản phẩm hỗ trợ điều trị tiêu chảy cho trẻ, nhưng không phải loại nào cũng an toàn và phù hợp với lứa tuổi. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp cha mẹ tổng hợp top 7 thuốc trị tiêu chảy cho bé dưới 2 tuổi được đánh giá cao về hiệu quả và độ an toàn, giúp con nhanh chóng hồi phục và ăn uống tốt trở lại.
Phân loại nhóm thuốc điều trị tiêu chảy cho bé dưới 2 tuổi
1. Nhóm bù nước – điện giải
Đây là nhóm thuốc quan trọng nhất khi điều trị tiêu chảy cho trẻ nhỏ, vì bé dưới 2 tuổi rất dễ bị mất nước.
- Thành phần chính: Natri clorid, kali clorid và glucose – thường có trong các dung dịch như Oresol hay Hydrite.
- Công dụng: Giúp bù nước, cân bằng điện giải, phòng ngừa kiệt sức, hạ natri máu và các biến chứng nguy hiểm do mất nước.
- Lưu ý: Cha mẹ cần pha đúng theo hướng dẫn, tuyệt đối không tự ý tăng nồng độ, vì có thể gây rối loạn điện giải.
2. Nhóm hấp phụ và bảo vệ niêm mạc ruột
Nhóm này giúp giảm độc tố và làm dịu niêm mạc ruột non, hỗ trợ bé hồi phục tiêu hóa nhanh hơn.
- Ví dụ: Smecta (Diosmectite), Kaolin-Pectin.
- Công dụng: Hấp phụ vi khuẩn, khí thừa, đồng thời tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc ruột.
- Phù hợp với: Trẻ bị tiêu chảy cấp do nhiễm khuẩn nhẹ hoặc rối loạn tiêu hóa.
- Lưu ý: Không nên dùng quá 7 ngày liên tục để tránh gây táo bón.
3. Nhóm men vi sinh (Probiotic)
Đây là nhóm thuốc giúp phục hồi hệ vi sinh đường ruột – đặc biệt hữu ích khi tiêu chảy xảy ra do loạn khuẩn hoặc sau khi dùng kháng sinh.
- Ví dụ: BioGaia, Enterogermina, Lacteol Fort, ProbioKids…
- Thành phần: Các lợi khuẩn như Lactobacillus, Bifidobacterium, Bacillus clausii.
- Công dụng: Cân bằng hệ vi sinh, cải thiện tiêu hóa, giảm số lần và mức độ tiêu chảy.
- Dạng dùng: Giọt, gói bột hoặc ống uống – dễ sử dụng cho trẻ nhỏ.
4. Nhóm bổ sung kẽm và vitamin
Kẽm và các vitamin đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi niêm mạc ruột và tăng sức đề kháng cho bé.
- Ví dụ: Biolizin kẽm
- Tác dụng: Rút ngắn thời gian tiêu chảy, giảm nguy cơ tái phát và giúp bé mau hồi phục.
- Theo khuyến cáo của WHO: Trẻ bị tiêu chảy nên được bổ sung 10–20 mg kẽm/ngày trong 10–14 ngày.
5. Nhóm kháng sinh hoặc thuốc đặc trị
Chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sĩ, trong trường hợp tiêu chảy do nhiễm khuẩn nặng, có máu trong phân hoặc nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng. Việc tự ý dùng kháng sinh có thể làm bệnh nặng thêm hoặc gây kháng thuốc.
Tiêu chí lựa chọn thuốc trị tiêu chảy an toàn cho bé dưới 2 tuổi
Trẻ dưới 2 tuổi có hệ tiêu hóa và miễn dịch còn rất non yếu, vì vậy việc dùng thuốc cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Khi lựa chọn thuốc trị tiêu chảy cho bé, cha mẹ nên dựa trên các tiêu chí dưới đây để đảm bảo hiệu quả và an toàn tối đa.
1. Dựa vào nguyên nhân gây tiêu chảy
Trước khi dùng thuốc, cần xác định nguyên nhân chính khiến bé bị tiêu chảy — có thể do rối loạn tiêu hóa, nhiễm khuẩn, thay đổi thức ăn, hay do dùng kháng sinh.
- Nếu bé bị mất nước nhiều, cần ưu tiên dung dịch bù nước – điện giải.
- Nếu do loạn khuẩn đường ruột, nên bổ sung men vi sinh để khôi phục lợi khuẩn.
- Trường hợp tiêu chảy do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, cần có chỉ định kháng sinh từ bác sĩ.
2. Ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng
Nên chọn sản phẩm đến từ thương hiệu uy tín, có giấy phép lưu hành của Bộ Y tế hoặc chứng nhận quốc tế như GMP, ISO.
Trên bao bì phải thể hiện rõ thành phần, nhà sản xuất, hạn sử dụng và hướng dẫn dùng.
Tuyệt đối không mua thuốc trôi nổi hoặc hàng xách tay không rõ nguồn gốc, vì có thể chứa tạp chất hoặc liều lượng không phù hợp với trẻ nhỏ.
3. Thành phần an toàn, phù hợp độ tuổi
Trẻ dưới 2 tuổi nên dùng thuốc hoặc thực phẩm hỗ trợ có thành phần nhẹ, tự nhiên, không chứa cồn, đường hóa học hoặc chất bảo quản mạnh. Một số thành phần được khuyên dùng gồm Oresol, Diosmectite (Smecta), Lactobacillus, Bacillus clausii, Kẽm và Vitamin B6.
Những chất này giúp bù nước, phục hồi niêm mạc ruột và cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ bé hồi phục nhanh hơn.
4. Dạng bào chế dễ uống và hấp thu tốt
Với trẻ nhỏ, dạng dung dịch hoặc giọt là lựa chọn tối ưu. Bé dễ uống, dễ hấp thu và cha mẹ cũng dễ định liều.
Ví dụ: men vi sinh dạng giọt như BioGaia hoặc Enterogermina có thể dùng cho bé sơ sinh đến 2 tuổi mà không gây sặc hay kích ứng. Tránh dùng dạng viên hoặc cốm khó hòa tan, vì bé có thể nuốt nghẹn hoặc nôn trớ.
5. Không gây tác dụng phụ
Thuốc trị tiêu chảy cho trẻ cần an toàn tuyệt đối với hệ tiêu hóa, không gây táo bón, buồn nôn hay đau bụng. Khi dùng thuốc mới, cha mẹ nên quan sát bé trong 1–2 ngày đầu. Nếu có biểu hiện bất thường như đi ngoài ra máu, sốt cao hoặc nôn mửa liên tục, cần ngừng thuốc và đưa bé đi khám ngay.
Top 7 thuốc trị tiêu chảy cho bé dưới 2 tuổi
Dưới đây là 7 loại thuốc được các bác sĩ nhi khoa thường khuyên dùng, đã được chứng minh về hiệu quả và độ an toàn cho trẻ nhỏ.
1. Kẽm Biolizin
Tác dụng: Kẽm Biolizin giúp rút ngắn thời gian tiêu chảy, phục hồi niêm mạc ruột và tăng sức đề kháng. Sản phẩm chứa kẽm bisglycinate – dạng kẽm hữu cơ dễ hấp thu và ít gây kích ứng dạ dày hơn so với kẽm sulfate thông thường. Ngoài ra, Biolizin còn bổ sung lysine và vitamin B6, giúp trẻ ăn ngon và phục hồi thể lực nhanh sau tiêu chảy.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Trẻ từ 3 – 6 tháng: 1ml/ngày
- Trẻ 6 – 12 tháng: 2 ml/ ngày.
- Trẻ 12 – 24 tháng: 5ml/ngày
Thời gian dùng theo khuyến cáo của WHO là 10–14 ngày liên tục, ngay cả khi bé đã hết tiêu chảy.
Cách dùng: Uống sau bữa ăn khoảng 30 phút, có thể pha với nước hoặc sữa nguội. Dạng dung dịch Biolizin dễ cho bé uống bằng ống đong kèm theo.
Lưu ý: Không pha Biolizin với sữa nóng hay nước sôi; tránh dùng cùng lúc với canxi hoặc sắt vì làm giảm hấp thu kẽm. Bảo quản nơi khô mát, tránh ánh nắng.
2. Oresol
Tác dụng: Oresol là dung dịch bù nước và điện giải quan trọng nhất khi bé bị tiêu chảy. Thuốc giúp ngăn ngừa mất nước, hạ natri máu và kiệt sức – nguyên nhân hàng đầu gây nguy hiểm cho trẻ nhỏ.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Uống 50–100 ml dung dịch Oresol sau mỗi lần đi tiêu chảy.
- Với trẻ <6 tháng hoặc còn bú mẹ, nên cho bú xen kẽ để bù thêm nước.
Cách dùng: Hòa 1 gói Oresol với đúng lượng nước theo hướng dẫn trên bao bì (thường là 200–250 ml). Khuấy đều cho tan hết bột, không pha đặc hơn vì có thể gây rối loạn điện giải.
Lưu ý: Không bảo quản dung dịch Oresol quá 24 giờ. Không dùng chung Oresol với nước trái cây hay sữa. Nếu bé nôn, nên cho uống từng ngụm nhỏ.
3. Smecta (Diosmectite)
Tác dụng:
Smecta chứa hoạt chất Diosmectite, có khả năng bao phủ và bảo vệ niêm mạc ruột, đồng thời hấp phụ độc tố và vi khuẩn gây hại. Thuốc giúp giảm nhanh tiêu chảy, đau bụng và đầy hơi ở trẻ nhỏ.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Trẻ dưới 1 tuổi: 1 gói/ngày.
- Trẻ 1–2 tuổi: 1–2 gói/ngày, chia làm 2–3 lần.
Cách dùng: Hòa tan Smecta trong 50 ml nước ấm, khuấy đều cho tan, có thể trộn với cháo loãng hoặc sữa (nếu bé còn bú).
Lưu ý: Không dùng Smecta kéo dài quá 7 ngày vì có thể gây táo bón. Tránh dùng cùng lúc với các thuốc khác vì Smecta có thể hấp phụ làm giảm hiệu quả của thuốc đó (nên cách nhau ít nhất 1–2 giờ).
4. Racecadotril (Hidrasec)
Tác dụng: Racecadotril là thuốc giảm tiết dịch ruột, giúp giảm lượng nước trong phân mà không làm chậm nhu động ruột như các thuốc cầm tiêu chảy thông thường. Thuốc này thường được bác sĩ chỉ định trong tiêu chảy cấp do virus hoặc vi khuẩn nhẹ.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Trẻ dưới 9 kg: 1 gói (10 mg) x 3 lần/ngày.
- Trẻ từ 9–13 kg: 1 gói (20 mg) x 2–3 lần/ngày.
Thời gian điều trị thường không quá 7 ngày.
Cách dùng: Hòa tan bột thuốc trong 10 ml nước hoặc sữa, cho bé uống trước bữa ăn.
Lưu ý: Không dùng cho trẻ bị tiêu chảy có máu, sốt cao hoặc nghi nhiễm khuẩn nặng. Cần kết hợp bù nước và điện giải song song. Không tự ý dùng khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
5. Men vi sinh cho bé (BioAmicus Complete)
Tác dụng: BioAmicus chứa 10 chủng lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, phục hồi tiêu hóa và giảm tiêu chảy do dùng kháng sinh. Ngoài ra, sản phẩm còn giúp tăng miễn dịch đường ruột cho bé.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Trẻ dưới 6 tháng: 5 giọt/ngày.
- Trẻ 6 tháng – 2 tuổi: 5 – 10 giọt/ngày, dùng trực tiếp hoặc pha với sữa.
Cách dùng:
- Lắc đều chai trước khi dùng. Có thể nhỏ trực tiếp vào miệng hoặc pha với sữa, nước mát. Không pha với chất lỏng nóng để tránh làm chết lợi khuẩn.
Lưu ý: Dùng liên tục trong 2–4 tuần để đạt hiệu quả tốt nhất. Bảo quản lạnh sau khi mở nắp và tránh để nơi có ánh sáng trực tiếp.
6. Hydrite
Tác dụng: Tương tự Oresol, Hydrite là viên sủi điện giải giúp bù nước, natri, kali và bicarbonat – đặc biệt hữu ích trong tiêu chảy kèm nôn ói. Thuốc giúp khôi phục nhanh cân bằng nội môi, ngăn ngừa mất nước nghiêm trọng.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Trẻ dưới 1 tuổi: ½ viên sủi hòa tan trong 100 ml nước.
- Trẻ 1–2 tuổi: 1 viên hòa tan trong 200 ml nước, uống chia nhiều lần trong ngày.
Cách dùng:
- Hòa tan viên Hydrite trong nước đun sôi để nguội, khuấy đều và cho bé uống từng ngụm nhỏ sau mỗi lần đi ngoài.
Lưu ý: Không pha viên Hydrite với nước ngọt hoặc sữa. Nếu bé nôn liên tục, cần cho uống từng muỗng nhỏ cách nhau vài phút. Không sử dụng dung dịch để qua ngày.
7. Cefixime
Tác dụng: Cefixime là kháng sinh nhóm Cephalosporin thế hệ 3, có tác dụng diệt vi khuẩn gây tiêu chảy, đặc biệt là E.coli, Salmonella, Shigella. Thuốc được chỉ định khi trẻ bị tiêu chảy nhiễm khuẩn nặng, có máu trong phân hoặc sốt cao kéo dài.
Liều dùng cho trẻ dưới 2 tuổi:
- Liều trung bình: 8 mg/kg/ngày, chia làm 1–2 lần uống.
Ví dụ: Trẻ 10 kg → uống 80 mg/ngày (tương đương 2,5 ml siro 100 mg/5 ml x 2 lần/ngày).
Cách dùng:
- Dùng đường uống, tốt nhất sau bữa ăn. Lắc đều chai siro trước khi sử dụng.
Lưu ý: Không tự ý dùng kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Cần dùng đúng liều, đủ thời gian (thường 5–7 ngày). Ngừng thuốc sớm có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc. Theo dõi dấu hiệu dị ứng như phát ban, nổi mẩn, tiêu chảy nặng hơn.
Khi chăm sóc bé bị tiêu chảy, ngoài việc lựa chọn đúng loại thuốc phù hợp theo chỉ định của bác sĩ, cha mẹ cũng cần chú ý bù nước, bổ sung men vi sinh và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý để hỗ trợ quá trình hồi phục. Hy vọng danh sách Top 10 thuốc trị tiêu chảy cho bé dưới 2 tuổi trên đây sẽ giúp cha mẹ có thêm thông tin hữu ích, lựa chọn sản phẩm an toàn và hiệu quả nhất cho con.
