Việc theo dõi màu sắc phân của trẻ nhỏ là một trong những cách quan trọng giúp bố mẹ hiểu được sức khỏe tiêu hóa của bé. Vì vậy, không ít ba mẹ cảm thấy lo lắng khi thấy trẻ uống sữa NAN đi ngoài màu xanh đen và tự hỏi: Liệu có bất thường không? Bé có đang gặp vấn đề tiêu hóa hay dị ứng? Có cần đổi sữa hay đưa bé đi khám không? Ba mẹ tìm hiểu câu trả lời trong bài viết dưới đây cùng Biolizin.vn nhé!
1. Tìm hiểu về màu phân của trẻ
Trước khi đi vào lý do tại sao trẻ uống sữa NAN có thể đi ngoài màu xanh đen, bố mẹ cần hiểu rằng màu phân phản ánh khá nhiều về hệ tiêu hóa của trẻ.
1.1. Phân meconium (phân su) – rất giống “xanh đen”
Trong 1 – 3 ngày đầu sau sinh, trẻ sẽ đi ngoài phân su, là loại phân có màu xanh đen, dính, sệt, trông như nhựa đường. Đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường vì phân su chứa nước ối, tế bào bong tróc và dịch tiêu hóa được tích lại trong thời gian bé còn trong bụng mẹ. Sau giai đoạn này, màu phân sẽ thay đổi dần sang vàng nếu bé bú mẹ hoặc vàng nâu / nâu nếu bé uống sữa công thức.
1.2. Màu phân của trẻ uống sữa công thức thường đa dạng hơn
Trẻ dùng sữa công thức có thể có phân từ nâu nhạt → vàng → xanh nhạt → xanh đậm, tùy:
- Loại sữa,
- Hàm lượng sắt,
- Hệ vi sinh đường ruột,
- Tốc độ tiêu hóa.
2. Vì sao trẻ uống sữa NAN đi ngoài màu xanh đen?
Sữa NAN nổi tiếng là dòng sữa mát, hỗ trợ tiêu hóa, có bổ sung lợi khuẩn Bifidus BL. Tuy nhiên, ở một số trẻ, bố mẹ có thể thấy phân chuyển sang màu xanh đậm hoặc xanh đen. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến, trong đó phần lớn là hoàn toàn bình thường.
2.1. Do sữa NAN có bổ sung sắt
Hầu hết các loại sữa công thức, trong đó có sữa NAN, đều được bổ sung sắt để hỗ trợ phát triển trí não và ngăn thiếu máu. Khi cơ thể bé không hấp thu hết lượng sắt này, phần còn lại sẽ đi ra ngoài theo phân và tạo màu xanh đậm hoặc xanh hơi đen.
2.2. Thành phần sữa công thức khác sữa mẹ
Sữa công thức nói chung có đạm và khoáng chất khác sữa mẹ nên bé tiêu hóa chậm hơn và phân có xu hướng đậm màu hơn. Một số chất không tiêu hết có thể làm phân xanh hoặc xanh đen. Điều này đặc biệt dễ thấy ở trẻ chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức.
2.3. Mật chưa được phân hủy hết
Trong quá trình tiêu hóa, mật giúp phân có màu vàng – nâu. Nhưng nếu sữa đi qua ruột nhanh hơn bình thường, mật chưa kịp phân hủy hoàn toàn và giữ lại màu xanh.
Vì vậy, khi bé uống sữa công thức và tiêu hóa hơi nhanh, phân có thể chuyển xanh đậm.
2.4. Thay đổi sữa hoặc mới bắt đầu uống sữa NAN
Khi đổi sữa hoặc lần đầu cho bé uống NAN, hệ tiêu hóa cần vài ngày để làm quen với công thức mới. Trong giai đoạn này, phân thay đổi màu là chuyện bình thường, trong đó có thể chuyển sang xanh hoặc xanh đen.
3. Trẻ uống sữa NAN đi ngoài màu xanh đen: Khi nào là bình thường?
Trong phần lớn trường hợp, phân xanh đen của trẻ uống sữa NAN là:
- Bé vẫn bú tốt, ăn ngon, không bỏ bú: Nếu màu phân thay đổi nhưng bé không có dấu hiệu mệt mỏi hay chán ăn thì thường không đáng lo.
- Phân chỉ đổi màu, không có máu hay nhầy: Phân xanh đen do sữa thường mịn hoặc hơi sệt, không lẫn sợi máu, chất nhầy hay bọt bất thường.
- Phân không có mùi hôi lạ: Dù có màu đậm nhưng mùi phân vẫn như bình thường, không trở nên nồng gắt hoặc bất thường.
- Trẻ đi phân đều đặn, không tiêu chảy kéo dài: Tần suất đi ngoài của bé vẫn ổn định, không đi quá nhiều lần trong ngày.
- Bé tăng cân và phát triển bình thường: Nếu cân nặng, giấc ngủ, phản xạ của bé ổn định, màu phân xanh đen chỉ là thay đổi sinh lý.
- Trẻ mới đổi sữa hoặc mới bắt đầu uống NAN: Thời gian đầu, bé có thể thay đổi màu phân do cơ thể đang thích nghi, hiện tượng này thường tự hết sau vài ngày.
- Sữa NAN bé uống có bổ sung sắt: Đây là nguyên nhân lành tính phổ biến nhất làm phân chuyển xanh đậm. Dấu hiệu này hoàn toàn bình thường nếu không kèm triệu chứng khác.
- Bé không nôn ói, không đau bụng, không sốt: Không có biểu hiện khó chịu thì phân xanh đen nhiều khả năng chỉ do cách cơ thể bé xử lý sữa.
4. Khi nào phân xanh đen ở trẻ uống sữa NAN là dấu hiệu đáng lo?
Dù phân màu xanh đen thường không nguy hiểm, nhưng bố mẹ cần lưu ý những dấu hiệu sau đây vì có thể liên quan đến bệnh lý.
- Phân đen như hắc ín là biểu hiện quan trọng cần đặc biệt chú ý. Đây là dạng phân đen bóng, dính, rất hôi và giống màu nhựa đường. Tình trạng này có thể liên quan đến máu đã bị tiêu hóa trong đường ruột và cần đưa trẻ đi khám ngay.
- Nếu phân của bé xuất hiện máu hoặc chất nhầy, dù phân có màu xanh hay đen thì đều gợi ý đường ruột đang bị kích ứng, viêm hoặc tổn thương. Đây không phải là dấu hiệu bình thường khi uống sữa công thức.
- Trường hợp trẻ bị tiêu chảy nhiều lần trong ngày, phân lỏng toàn nước hoặc đi liên tục, cha mẹ cần cảnh giác. Tiêu chảy kéo dài dễ gây mất nước và có thể là dấu hiệu nhiễm khuẩn, nhiễm virus hoặc dị ứng với thành phần trong sữa.
- Khi bé bỏ bú hoặc bú ít hơn hẳn bình thường, đây cũng có thể là dấu hiệu tiêu hóa không ổn định. Nếu đi kèm phân bất thường, tình trạng này càng đáng lo hơn và cần được theo dõi sớm.
- Bé nôn trớ nhiều, ọc sữa liên tục hoặc nôn thành vòi là dấu hiệu cơ thể bé đang phản ứng mạnh mẽ. Nếu nôn nhiều kèm phân xanh đen, đó có thể là biểu hiện rối loạn tiêu hóa hoặc nhiễm trùng.
5. Nên xử lý thế nào nếu trẻ uống sữa NAN đi ngoài xanh đen?
Nếu màu phân là xanh đen nhưng bé vẫn khỏe mạnh, bố mẹ có thể làm các bước sau để bé ổn định tiêu hóa hơn.
5.1. Quan sát thêm các biểu hiện khác của bé
Điều đầu tiên và quan trọng nhất là theo dõi tổng thể tình trạng của trẻ. Nếu bé chỉ đổi màu phân nhưng vẫn bú tốt, ngủ tốt, hoạt bát và không có dấu hiệu bất thường, khả năng cao đây chỉ là thay đổi sinh lý do sắt trong sữa hoặc hệ tiêu hóa đang thích nghi. Ngược lại, nếu bé kèm theo bỏ bú, khó chịu, nôn nhiều, sốt hoặc tiêu chảy thì bố mẹ cần chú ý nhiều hơn và đánh giá kỹ nguyên nhân.
5.2. Kiểm tra lại cách pha sữa
Pha sữa quá đặc, quá loãng hoặc không đúng tỷ lệ có thể ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và màu phân của trẻ. Bố mẹ nên pha sữa theo đúng hướng dẫn trên lon sữa, sử dụng nước ở nhiệt độ phù hợp và không tự ý thay đổi tỷ lệ. Ngoài ra, cần đảm bảo dụng cụ pha sữa sạch sẽ để tránh gây rối loạn tiêu hóa cho bé.
5.3. Theo dõi lượng sữa bé uống mỗi ngày
Một số trẻ uống quá nhiều sữa hoặc uống quá nhanh khiến hệ tiêu hóa hoạt động quá tải, dẫn đến phân thay đổi màu. Hãy đảm bảo bé uống lượng sữa phù hợp với độ tuổi, chia nhỏ cữ bú nếu cần và không ép bé uống nhiều hơn nhu cầu.
5.4. Giữ chế độ bú và ăn đều đặn
Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ rất dễ bị ảnh hưởng khi thay đổi chế độ ăn. Vì vậy, bố mẹ nên duy trì lịch bú ổn định, không đổi sữa liên tục, không bổ sung thêm thực phẩm lạ khi chưa cần thiết. Điều này giúp ruột của bé hoạt động đều và ổn định hơn.
5.5. Theo dõi tình trạng phân trong 2–3 ngày
Nếu bé mới đổi sang sữa NAN hoặc mới tăng lượng sữa, hãy theo dõi màu phân trong vài ngày. Nhiều trường hợp phân xanh đen chỉ xuất hiện tạm thời khi cơ thể đang điều chỉnh với thành phần mới trong sữa. Khi hệ tiêu hóa quen dần, màu phân sẽ trở lại bình thường.
5.6. Xem lại tình trạng bé có đang dùng sản phẩm bổ sung sắt
Nếu bé đang sử dụng thêm vitamin hoặc thuốc chứa sắt, phân có thể đen hoặc xanh đậm hơn. Đây là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, bố mẹ không nên tự ý bổ sung sắt mà không có hướng dẫn của bác sĩ, vì dư thừa sắt cũng có thể ảnh hưởng đến tiêu hóa.
Như vậy, trẻ uống sữa NAN đi ngoài màu xanh đen là tình trạng khá phổ biến và đa phần không nguy hiểm, đặc biệt khi trẻ vẫn bú tốt, tăng cân đều và không xuất hiện thêm triệu chứng bất thường. Nếu phân xanh đen kéo dài, mùi lạ, kèm nôn ói, bú kém hoặc các dấu hiệu bất thường khác, bạn nên đưa trẻ đi kiểm tra để loại trừ các vấn đề tiêu hoá hoặc sức khỏe nghiêm trọng hơn.
