Tiêu chảy là một trong những vấn đề tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ. Dù phần lớn các trường hợp không nguy hiểm nếu được chăm sóc đúng cách, nhưng nếu kéo dài, tiêu chảy có thể gây mất nước, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của bé.
Vậy bé bị tiêu chảy ăn sữa chua được không? Câu trả lời sẽ được giải thích đầy đủ cùng Biolizin.vn dưới đây:
Tiêu chảy ở trẻ nhỏ – Nguyên nhân và ảnh hưởng
Nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy ở trẻ
- Nhiễm virus hoặc vi khuẩn: Rotavirus, E.coli, Salmonella là nguyên nhân phổ biến.
- Ngộ độc thực phẩm: Thức ăn không đảm bảo vệ sinh, ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại kháng sinh có thể gây tiêu chảy do làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Bất dung nạp lactose: Một số trẻ không tiêu hóa được đường lactose trong sữa, gây đầy hơi và tiêu chảy.
- Rối loạn tiêu hóa: Do thay đổi chế độ ăn, căng thẳng, hoặc mắc các bệnh về đường ruột.
Tác hại của tiêu chảy nếu không chăm sóc đúng cách
- Mất nước và điện giải: Gây khô miệng, mắt trũng, tiểu ít, thậm chí sốc mất nước.
- Suy dinh dưỡng: Tiêu chảy kéo dài làm giảm hấp thu chất dinh dưỡng.
- Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch yếu hơn, dễ mắc bệnh khác.
- Nguy cơ nhập viện: Nếu tiêu chảy nặng, bé có thể cần điều trị y tế khẩn cấp.
Bé bị tiêu chảy ăn sữa chua được không?
Khi trẻ bị tiêu chảy, cha mẹ thường băn khoăn có nên tiếp tục cho bé ăn các sản phẩm từ sữa, đặc biệt là sữa chua. Nỗi lo xuất phát từ việc nhiều người cho rằng sữa và chế phẩm từ sữa có thể làm tiêu chảy nặng hơn. Tuy nhiên, quan điểm y khoa hiện nay cho thấy sữa chua là một trong những thực phẩm có lợi nếu được sử dụng đúng cách trong quá trình chăm sóc trẻ bị tiêu chảy.
1. Quan điểm từ chuyên gia dinh dưỡng và y khoa
- Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo: Trẻ trên 6 tháng tuổi bị tiêu chảy vẫn có thể ăn sữa chua, vì đây là nguồn bổ sung lợi khuẩn tốt cho đường ruột.
- Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng nhấn mạnh: Chế độ ăn khi tiêu chảy nên bao gồm thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu dưỡng chất và có thể bổ sung probiotic để hỗ trợ phục hồi hệ tiêu hóa.
- Theo BSCKII Nguyễn Thị Hoa, chuyên khoa Nhi – Dinh dưỡng, sữa chua chứa lợi khuẩn Lactobacillus và Bifidobacterium giúp rút ngắn thời gian tiêu chảy và cải thiện sự hấp thu dưỡng chất.
2. Cơ chế lợi ích của sữa chua khi trẻ tiêu chảy
- Khôi phục cân bằng vi sinh đường ruột: Tiêu chảy khiến số lượng vi khuẩn có lợi giảm mạnh, sữa chua bổ sung lại nguồn lợi khuẩn này.
- Ức chế vi khuẩn gây hại: Probiotic trong sữa chua cạnh tranh vị trí bám trên niêm mạc ruột, làm giảm khả năng phát triển của vi khuẩn gây tiêu chảy.
- Tăng cường miễn dịch tại đường ruột: Giúp cơ thể bé chống lại tác nhân gây bệnh nhanh hơn.
- Giảm thời gian và mức độ tiêu chảy: Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ dùng probiotic có thể hồi phục sớm hơn 1–2 ngày so với nhóm không dùng.
3. Những trường hợp trẻ nên ăn sữa chua khi tiêu chảy
- Trẻ trên 6 tháng tuổi và đã quen với việc ăn sữa chua trước đó.
- Trẻ không có dấu hiệu bất dung nạp lactose (không bị đau bụng, đầy hơi sau khi ăn sữa hoặc chế phẩm từ sữa).
- Tiêu chảy ở mức độ nhẹ đến trung bình, không kèm theo nôn ói quá nhiều hoặc mất nước nặng.
- Được bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng đồng ý cho sử dụng sữa chua trong chế độ ăn.
Khi nào không nên cho bé ăn sữa chua?
Trẻ không dung nạp lactose
Nếu bé bị bất dung nạp lactose, việc ăn sữa chua có thể làm triệu chứng tiêu chảy nặng hơn. Nên lựa chọn sữa chua không lactose hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ.
Trẻ đang điều trị bằng kháng sinh
Kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi lẫn có hại. Ăn sữa chua cùng thời điểm uống kháng sinh có thể làm giảm hiệu quả của probiotic. Nên cho bé ăn sữa chua sau khi uống kháng sinh ít nhất 2 giờ.
Trẻ bị đầy hơi, chướng bụng khi ăn sữa chua
Một số bé có hệ tiêu hóa nhạy cảm, ăn sữa chua khi tiêu chảy có thể gây đầy hơi. Khi đó, cha mẹ nên tạm ngưng và thử lại khi bé đã ổn hơn.
Cách chọn và cho bé ăn sữa chua an toàn khi bị tiêu chảy
Khi trẻ bị tiêu chảy, việc bổ sung sữa chua đúng cách có thể giúp rút ngắn thời gian bệnh và hỗ trợ phục hồi hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, cha mẹ cần chú ý chọn loại sữa chua phù hợp và cho bé ăn theo liều lượng, thời điểm hợp lý để đạt hiệu quả tối đa và tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
Chọn loại sữa chua phù hợp
Trẻ bị tiêu chảy nên ăn sữa chua nguyên chất, không đường hoặc ít đường. Lượng đường cao có thể làm tăng áp lực thẩm thấu trong ruột, khiến tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn. .
Bên cạnh đó, hãy chú ý đến nguồn gốc, hạn sử dụng và điều kiện bảo quản. Sữa chua cần được giữ lạnh ở nhiệt độ 4–8°C, tránh để ở nhiệt độ phòng quá lâu vì lợi khuẩn sẽ bị giảm hoạt tính, đồng thời tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
Liều lượng và tần suất hợp lý
Khi bé bị tiêu chảy, liều lượng sữa chua nên được kiểm soát để hệ tiêu hóa không bị quá tải. Với trẻ từ 6–12 tháng tuổi, mỗi lần chỉ nên ăn khoảng 50–70g (tương đương nửa hộp sữa chua), 1 lần/ngày. Với trẻ trên 1 tuổi, có thể cho ăn khoảng 100g/lần, từ 1–2 lần/ngày. Việc cho ăn quá nhiều không những không giúp bệnh nhanh khỏi hơn mà còn có thể gây đầy hơi, khó chịu bụng, làm trẻ lười ăn các thực phẩm khác.
Thời điểm cho bé ăn sữa chua
Để lợi khuẩn trong sữa chua phát huy tác dụng tối đa, nên cho bé ăn sau bữa chính từ 1–2 giờ. Lúc này, dịch dạ dày đã loãng hơn, môi trường pH bớt axit, tạo điều kiện cho lợi khuẩn sống sót nhiều hơn khi đi vào ruột. Không nên cho trẻ ăn sữa chua khi bụng đói vì môi trường axit mạnh có thể tiêu diệt phần lớn lợi khuẩn.
Ngoài ra, không nên hâm nóng sữa chua vì nhiệt độ cao sẽ làm chết probiotic. Nếu bé không thích ăn lạnh, cha mẹ có thể để sữa chua ra ngoài khoảng 5–10 phút cho bớt lạnh trước khi cho ăn..
Chế độ ăn uống hỗ trợ điều trị tiêu chảy cho bé
Thực phẩm nên bổ sung
- Dung dịch bù nước ORS: Giúp bù nước và điện giải.
- Chuối chín: Giàu kali, tốt cho tiêu hóa.
- Cháo loãng, súp rau củ: Dễ tiêu hóa, bổ sung dinh dưỡng.
- Khoai tây, cà rốt: Cung cấp năng lượng và chất xơ hòa tan.
Thực phẩm cần tránh
- Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ.
- Thức ăn cay nóng, nhiều gia vị.
- Đồ ngọt, nước có gas.
- Thực phẩm nhiều chất xơ không hòa tan (bắp, rau sống…).
Bé bị tiêu chảy có thể ăn sữa chua nếu trên 6 tháng tuổi và không bị bất dung nạp lactose, đồng thời chọn loại sữa chua nguyên chất, ít đường, giàu probiotic. Sữa chua không chỉ giúp bổ sung lợi khuẩn mà còn hỗ trợ hệ tiêu hóa phục hồi nhanh hơn.
Tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi sát tình trạng của bé, kết hợp chế độ ăn uống hợp lý và bù nước đầy đủ. Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2–3 ngày, bé có dấu hiệu mất nước hoặc kèm sốt cao, hãy đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
