Tiêu chảy là tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt khi ăn uống không đảm bảo vệ sinh hoặc rối loạn hệ vi sinh đường ruột. Trong dân gian, nhiều người truyền tai nhau phương pháp uống nước lá mơ trị tiêu chảy cho bé như một mẹo đơn giản, tự nhiên và hiệu quả. Thực hư vấn đề này thế nào? Cùng Biolizin tìm hiểu ngay trong bài viết này.
1. Lá mơ là gì? Tác dụng y học dân gian và khoa học
Lá mơ (tên đầy đủ là lá mơ lông, danh pháp khoa học Paederia foetida L.) là một loại dây leo phổ biến ở vùng nhiệt đới, đặc biệt là tại Việt Nam. Cây có mùi đặc trưng – hơi nồng và khó ngửi, nhưng lại là loại rau – vị thuốc quen thuộc trong dân gian. Lá thường mọc đối xứng, có nhiều lông mịn ở mặt dưới, vị hơi đắng, tính mát.
Trong ẩm thực Việt, lá mơ thường được dùng ăn kèm các món có mùi tanh như trứng vịt lộn, thịt chó… để giúp tiêu hóa dễ hơn và khử mùi hôi tanh. Nhưng ngoài công dụng làm rau gia vị, lá mơ còn được biết đến như một vị thuốc quý trong y học cổ truyền.
Tác dụng theo y học dân gian
Theo Đông y, lá mơ có:
- Tính mát, vị đắng nhẹ, không độc.
- Có tác dụng giải độc, tiêu viêm, trừ thấp, tiêu thực và sát khuẩn đường ruột.
Người xưa thường dùng lá mơ để:
- Giảm đầy hơi, khó tiêu, đau bụng âm ỉ do rối loạn tiêu hóa.
- Hỗ trợ giảm triệu chứng tiêu chảy nhẹ ở người lớn.
- Làm thuốc đắp ngoài giúp giảm sưng tấy, mụn nhọt.
2. Uống nước lá mơ trị tiêu chảy cho bé – Có khỏi được không?
Khi trẻ bị tiêu chảy, nhiều cha mẹ thường lo lắng và muốn tìm cách giúp con nhanh khỏi. Trong dân gian, không ít người tin rằng cho bé uống nước lá mơ có thể cầm tiêu chảy, làm dịu bụng và giúp bé “hết đi ngoài” nhanh hơn. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng, thậm chí có thể tiềm ẩn rủi ro nếu áp dụng sai cách.
2.2. Hiểu đúng nguyên nhân tiêu chảy ở trẻ
Tiêu chảy ở trẻ nhỏ là triệu chứng, không phải là một bệnh riêng biệt. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này:
- Do virus, phổ biến nhất là Rotavirus – gây tiêu chảy cấp, đi ngoài nước nhiều, dễ mất nước.
- Do vi khuẩn (E.coli, Salmonella, Shigella…) khi trẻ ăn uống không hợp vệ sinh.
- Do rối loạn tiêu hóa, thay đổi sữa hoặc ăn dặm quá sớm.
- Do dị ứng thực phẩm hoặc không dung nạp lactose.
Mỗi nguyên nhân cần một hướng xử lý khác nhau. Vì vậy, việc dùng nước lá mơ để trị tiêu chảy chỉ dựa trên kinh nghiệm dân gian không thể giải quyết tận gốc nguyên nhân gây bệnh.
2.3. Lá mơ có giúp cầm tiêu chảy không?
- Với người lớn, nước lá mơ đun sôi có thể hỗ trợ giảm tiêu chảy nhẹ do rối loạn tiêu hóa nhờ thành phần tanin giúp se niêm mạc ruột và flavonoid có tác dụng kháng khuẩn.
- Tuy nhiên, ở trẻ nhỏ, hệ tiêu hóa, gan và thận còn non nớt, việc uống nước lá mơ không đảm bảo an toàn vì:
- Khó kiểm soát liều lượng hoạt chất – trẻ rất dễ bị kích ứng niêm mạc dạ dày, nôn trớ, đau bụng.
- Lá mơ tươi dễ nhiễm vi sinh vật, thuốc trừ sâu hoặc bụi bẩn, nếu không được rửa và đun sôi đúng cách, có thể khiến tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
- Một số trẻ có cơ địa dị ứng có thể bị nổi mẩn, đỏ da hoặc nôn ói sau khi uống nước lá mơ.
Vì vậy, uống nước lá mơ không được xem là biện pháp an toàn hay hiệu quả để trị tiêu chảy cho bé.
3. Nguy cơ khi dùng lá mơ sai cách cho bé
Dù lá mơ được xem là thảo dược tự nhiên, nhưng với trẻ nhỏ, việc cho uống nước lá mơ có thể mang đến nhiều rủi ro sức khỏe nếu cha mẹ áp dụng sai cách. Dưới đây là những nguy cơ phổ biến mà phụ huynh cần hết sức lưu ý.
3.1. Nhiễm khuẩn và ký sinh trùng từ lá mơ tươi
Lá mơ thường mọc dại ở những nơi ẩm thấp, gần đất ruộng, mương rãnh hoặc hàng rào. Do đó, chúng dễ bám bụi bẩn, trứng giun, vi khuẩn và thuốc trừ sâu.
Nếu cha mẹ hái lá mơ tươi rồi chỉ rửa qua nước lã, hoặc giã vắt lấy nước sống cho trẻ uống, khả năng cao là vi sinh vật gây bệnh sẽ xâm nhập vào đường ruột non nớt của bé, khiến tiêu chảy nặng hơn, thậm chí gây nhiễm khuẩn đường ruột.
3.2. Gây kích ứng và rối loạn tiêu hóa
Lá mơ chứa các hợp chất alkaloid và tinh dầu có thể kích thích niêm mạc dạ dày và ruột. Với người lớn, liều lượng nhỏ có thể giúp tăng nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa; nhưng với trẻ nhỏ, những hoạt chất này dễ gây phản ứng ngược như:
- Đau bụng, đầy hơi, nôn trớ.
- Đi ngoài nhiều hơn hoặc phân lỏng có bọt.
- Trẻ biếng bú, chán ăn.
Do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, việc dùng các loại nước sắc từ lá mơ chưa qua kiểm chứng lâm sàng là cực kỳ rủi ro.
3.3. Dị ứng và phản ứng cơ địa
Một số trẻ có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng với thảo dược có thể phản ứng với lá mơ. Triệu chứng có thể xuất hiện sau khi uống vài phút đến vài giờ:
- Nổi mẩn đỏ, ngứa, sưng môi hoặc quanh miệng.
- Buồn nôn, tiêu chảy nặng hơn.
- Trường hợp hiếm, có thể gây phản ứng dị ứng toàn thân (sốc phản vệ) – cần cấp cứu ngay.
Tóm lại, uống nước lá mơ trị tiêu chảy cho bé là một biện pháp dân gian có thể giúp hỗ trợ làm dịu hệ tiêu hóa, giảm tình trạng rối loạn tạm thời nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên theo dõi triệu chứng và thăm khám bác sĩ nếu tiêu chảy kéo dài, kèm theo mất nước hoặc mệt mỏi.
